საფრთხეებზე დაუყონებლივი რეაგირებისთვის საქართველოს სამხედრო ძალებს ჰყავს პროფესიული სამხედრო კონტიგენტი, რომლის მაღალი საბრძოლო მზადყოფნა, საბრძოლო შესაძლებლობები და პროფესიული უნარები იძლევა მათი გამოყენების საშუალებას სხვადასხვა საბრძოლო ამოცანის შესასრულებლად.
ქვეყნის თავდაცვის სისტემის მნიშვნელოვანი კომპონენტია ორგანიზებული რეზერვი. პარალელურად ქვეყანაში უნდა მოქმედებდეს ეფექტიანი სარეზერვო სისტემა, რომლის საშუალებითაც პროფესიული სამხედრო კონტიგენტი შეძლებს ომის შტატზე სწრაფ და ეფექტიან გადასვლას, აგრეთვე ბუნებრივი და ტექნოგენური კატასტროფების შედეგების ლიკვიდაციას, წინასწარ მომზადებული სამობილიზაციო გეგმების შესაბამისად, ამ სისტემის შესაქმნელად აუცილებელია:
სამხედრო ძალებში რეზერვის ორგანიზებისა და მართვის ერთიანი სისტემის შექმნა/განვითარება;
აქტიური სარეზერვო სამსახურის გამოყენებით შეიარაღებული ძალების და ტერიტორიული რეზერვის შემნა;
რეზერვისა და რეგულარული სამხედრო ძალების საბრძოლო უნარების თავსებადობა;
საბრძოლო მოქმედებების განმავლობაში ქვედანაყოფების შევსება სათანადოდ მომზადებული პერსონალით, უწყვეტად, შეფერხების გარეშე;
კანონმდებლობით დადგენილ წესით საგანგებო და სხვა განსაკუთრებული სიტუაციების შედეგების ლიკვიდაციაში მონაწილეობა.
სამხედრო ძალების რეზერვი კომპლექტდება 18-დან 65 წლამდე საქართველოს მოქალაქეებისაგან.
სამხედრო ძალების რეზერვი იყოფა ორ სახედ: სამობილიზაციო და აქტიურ რეზერვად.
სამობილიზაციო რეზერვი კომპლექტდება პირებისაგან, რომლებმაც დაასრულეს რეგულარული სამხედრო სამსახური და არ ირიცხებიან სმხედრო რეზერვში, აგრეთვე პირებისაგან, რომლებმაც „სამხედრო ვალდებულებისა და სამხედრო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 29-ე და 30-ე მუხლების საფუძველზე ისარგებლეს სამხედრო სავალდებულო სამსახურში გაწვევისაგან განთავისუფლების ან გააწვევის გადავადების უფლებით და შეუსრულდა 27 წელი.
სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხვის შესაძლებლობა ექნებათ საქართველოს იმ მოქალაქეებს, რომლებსაც შეუსრულდათ 18 წელი. სამობილიზაციო რეზერვში ჩარიცხული მოქალაქე ვალდებულია, გამოცხადდეს წელიწადში არაუმეტეს 45 დღისა გამოძახების ადგილზე და გაიაროს საბრძოლო მომზადების პროგრამით გათვალისწინებული დისციპლინები. სამობილიზაციო რეზერვში სამსახური ითვალისწინებს რეზერვისტის სახელფასო უზრუნველყოფას 100%-ით ქვედანაყოფში გამოძახებას. სამსახურის პერიოდში სარგებლობს კანონმდებლობით დადგენილი სახელმწიფო სოციალური გარანტიებით. ზემოთაღნიშნული კატეგორიის დაკომპლექტების ასაკი განისაზღვრება 18-დან 60 წლამდე.
აქტიური რეზერვის დანიშნულებაა ქვედანაყოფების ომის შტატზე სწრაფი გადასვლის უზრუნველყოფა, რაც გულისხმობს სამხედრო ძალების პირადი შემადგენლობისა და ქვედანაყოფების რაოდენობის ზრდას წინასწარ შემუშავებული შტატებისა და სამობილიზაციო გეგმების საფუძველზე, აგრეთვე საველე სათადარიგო ქვედანაყოფებში რეზერვისტთა იმ რაოდენობით ყოლას, რომელიც საკმარისი იქნება სამხედრო ძალების დანაკარგების გარკვეული დროით შესავსებად.
აქტიური რეზერვი კომპლექტდება სამხედრო სავალდებულო, საკონტრაქტო (პროფესიული), კადრის სამხედრო მოსამსახურეებისაგან, რომლებიც დათხოვნილი არიან რეზერვში ჩარიცხვით.
აქტიური სარეზერვო სამხედრო სამსახური ითვალისწინებს რეზერვისტის სახელფასო უზრუნველყოფას.
სარეზერვო სამსახურის რეზერვისტების გამოყენებით სამხედრო ძალების ხელმძღვანელობა აყალიბებს სხვადასხვა დანიშნულების სარეზერვო კომპონენტებს:
შეიარღებული ძალების რეზერვი;
ტერიტორიული რეზერვი;
სპეციალისტთა რეზერვი.
შეიარაღებული ძალების რეზერვში სპეციალურად შედგენილი კრიტერიუმების მიხედვით ჩაირიცხებიან, სამხედრო ძალების რეზერვის ის კატეგორია, რომლებმაც ერთი კონტრაქტი მაინც დაასრულეს და გამოთქვეს სურვილი, იმსახურონ აქტიურ სარეზერვო სამსახურში.
შეიარღებული ძალების რეზერვის შექმნა დღეს საშუალებას მოგვცემს, შევინარჩუნოთ კარგად მომზადებული კადრები, რომლებიც დათხოვნილნი არიან თავდაცვის ძალების პროფესიული კომპონენტიდან. აღნიშნული რესურსი წარმოადგენს თავდაცვის ძალების მნიშვნელოვან გამაძლიერებელ ელემენტს.
ქვეყნის თავდაცვისუნაიანობის ასამაღლებლად, სამხედრო ძალების შესაძლებლობების გასაზრდელად, ტოტალური თავდაცვის სისტემის ეფექტიანობისათვის, ეროვნული გვარდიის პერსონალით უზრუნველყოფის მიზნით, სამხედრო ძალების რეზერვისტებისაგან იქმნება ტერიტორიული რეზერვი, რომელიც გამოიყენება აქტიური სარეზერვო სამსახურის ფორმით.
აღნიშნული რეზერვის ძირითადი სამანევრო ერთეულად განისაზღვრება ეროვნული გვარდიის კადრირებული ბრიგადები, რომლებიც ომის შტატზე გადასვლის შემდეგ შედგება, როგორც სამანევრო ელემენტებისგან ასევე ტერიტორიული თავდაცვის რაზმებისაგან, აგრეთვე გეოგრაფიულ არეალს მორგებული ტერიტორიული თავდაცვის ავტონომიური ჯგუფებისაგან, რომლებიც მოქმედებენ გენერალური შტაბის მიერ განსაზღვრული ამოცანებიდან გამომდინარე.
ტერიტორიულ რეზერვში ჩაირიცხებიან საქართველოს მოქალაქეები, რომელთა მონაცემები აკმაყოფილებენ სამხედრო ძალებში დადგენილ მოთხოვნებს. ჩარიცხვისას ომისა და სამხედრო ძალების ვეტერანებს, სავალდებულო სამსახურგავლილ მოქალაქეებს და სტუდენტებს (მათ შორის რეზერვის ოფიცრების მსურველებს) მიენიჭებათ პრიორიტეტი. ტერიტორიულ რეზერვში ჩარიცხულ მოქალაქეებს გაუფორმდებათ ხუთწლიანი კონტრაქტი, მისი გაგრძელების უფლებით. სტუდენტები, რომლებიც ჩაირიცხებიან ტერიტორიულ რეზერვში ხუთწლიანი კონტრაქტის საფუძველზე, სამხედრო სავალდებულო სამსახური ჩაეთვლებათ მოხდილად.
წვევამდელებს, სურვილის შემთხვევაში, უფლება მიეცემათ იმსახურონ ტერიტორიული რეზერვის შემადგენლობაში და ერთი კონტრაქტის დასრულების შემდეგ სავალდებულო სამხედრო სამსახური ჩაეთვლებათ მოხდილად.
ტერიტორიული რეზერვი იქნება ნებაყოფლობითობაზე აგებული საბრძოლო კომპონენტი, რომელიც მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს ტოტალურ თავდაცვაში და ხელს შეუწყობს თავდაცვის ძალების პროფესიულ ქვედანაყოფებს აწარმოონ აქტიური საბრძოლო მოქმედები გადამწყვეტი წარმატების მისაღწევად.
სამხედრო ძალების სპეციფიკური მოთხოვნებისა და ამოცანების გადასაჭრელად ყალიბდება სპეციალისტთა რეზერვი. სპეციალისტთა რეზერვის დაკომპლექტება მოხდება სამხედრო ძალებისათვის საჭირო, დეფიციტური სამოქალაქო სპეციალობების მქონე პირებით, ინდივიდუალური კონტრაქტის საფუძველზე, აქტიური რეზერვის სამსახურის ფორმის გამოყებით.
რეზერვის სისტემის ეფექტიანობისათვის მნიშვნელლოვანია სამეთაურო რგოლის მომზადების და მათი გადამზდების საკითხი რაც მომავალში რეზერვისტების შემადგენლობიდან უმცროსი სამეთაურო რგოლისა და უმცროს ოფიცერთა დაკომპლექტების შეასაძლებლობას იძლევა. ეროვნულ გვარდიაში, წვრთნებისა და განათლების სარლობაში, უცხოელი პარტნიორების აქტიური ჩართულობით და მხარდაჭერით, სამხედრო ძალების რეზერვის სისტემის ამოქმედებასთან ერთად დაიწყება რეზერვის ოფიცრების და სერჟანტების მომზადება.
რეზერვის მართვის ერთიანი სისტემის შექმნით, ნებისმიერი მასშტაბის კრიზისის შემთხვევაში, ქვეყანა შეძლებს სამხედრო ძალების ეფექტიან გამოყენებას ხანგრძლივი დროით. სისტემა უზრუნველყოფს ქვედანაყოფების უწყვეტ და შეუფერხებელ შევსებას. აქტიური სარეზერვო სამსახურის შემოღება გაზრდის სამხედრო ძალების შესაძლებლობებს უმოკლეს დროში, რაც ტოტალური თავდაცვის ეფექტიანი განხორციელების საშუალებას იძლევა.
სახელმწიფომ უნდა უზრუნველყოს საზღვრისპირა სოფლებში მოსახლეობის დაბრუნება. თავდაცვის სამინისტრომ უნდა შექმნას სამხედრო ბაზები, სადაც განთავსებული იქნება რეზერვის მომზადების ცენტრები. აღნიშნულ სოფლებში, თავდაცვის სამინისტრომ სპეციალურად არსებული ფონდიდან უნდა ააშენოს საცხოვრებელი სახლები და გარკვეული პირობების შესრულების სანაცვლოდ სამეურნეო მიწებთან ერთად საკუთრებაში გადასცეს რეზერვისტებს.
ამასთან, რეზერვისტები უზრუნველყოფილი უნდა იყვნენ, როგორც სახელფასო სარგოთი, ისე სხვა სახელმწიფო სოციალური გარანტიებით. ამგვარი მიდგომა ხელს შეუწყობს დაცარიელებულ საზღვრისპირა სოფლებში მოსახლეობის რაოდენობის ზრდას, რომლებიც გაივლიან უწყვეტ სპეციალურ წვრთნას და, საჭიროების შემთხვევაში, მონაწილეობას მიიღებენ საბრძოლო მოქმედებებში.